Przypadek 8
ODMOWA LECZENIA CHOREGO I COFNIĘTEGO
W ROZWOJU NOWORODKA
Noworodek z zespołem Downa i z zarośniętym
odbytem. Natychmiastowa operacja pozwoliłaby uratować życie noworodka,
ale jego intelekt nic rozwinąłby się powyżej poziomu dziecka czteroletniego;
człowiek ten przeżyłby prawdopodobnie około 20 lat.
Rodzice odmawiają zgody na operację,
chcą, aby dziecko umarło śmiercią naturalną.
a) Powstrzymanie się od leczenia
(eutanazja pasywna).
b) Odpowiedzialność lekarska.
Powrót do strony
głównej
1. Prawo międzynarodowe
a) Kwalifikacja eutanazji
pasywnej zależy od interpretacji prawa do życia ("prawo do życia" - "prawo
do jakości życia"). Prawo międzynarodowe nie precyzuje znaczenia słowa
"arbitralnie", użytego w artykule 6/1 Paktu Cywilnego i w artykule 4/1
Amerykańskiej konwencji praw człowieka (No one shall be arbitrarily
deprived of his life - Nikt nie może być arbitralnie pozbawiony
życia). Deklaracja ONZ o Prawach Inwalidów i Upośledzonych Umysłowo
(rezolucja 2856/XXVI i 3447/XXX) żąda, aby osoby te cieszyły się takimi
samymi prawami jak inni ludzie, a więc w szczególności prawem do życia.
Jeśli jednak nie przeprowadzi
się operacji, to prawa rodzicielskie w odniesieniu do małoletniego dziecka
(uznane przez wszystkie międzynarodowe instytucje zajmujące się prawami
człowieka) będą sprzeczne z podstawowym prawem dziecka do życia, a nawet
mogą przekreślić to prawo (artykuł 8 Europejskiej konwencji praw człowieka;
artykuły 17 i 23/1 Paktu Cywilnego; artykuł 17/1 Amerykańskiej konwencji
praw człowieka).
Niewyrażenie zgody
na ochronę prawa dziecka do życia przez rodziców w przypadku wrodzonej
choroby dziecka oznacza w rzeczywistości pozbawienie go życia.
b) Ponieważ prawem (i obowiązkiem)
lekarza jest leczyć i nieść pomoc w miarę możliwości, w tym i w sytuacjach
nadzwyczajnych, odmowa zgody rodziny nie może być usprawiedliwieniem zaniechania
leczenia.
2. Etyka
WHO (Nowy Jork, 1950)
kategorycznie potępiła eutanazję. Bardziej stonowana w ocenie eutanazji
pasywnej Deklaracja z Wenecji (1983) precyzuje: "lekarz nigdy rozmyślnie
nie pozbawi życia pacjenta ani na jego prośbę, ani na prośbę jego rodziny".
Od tej zasady nie ma wyjątków, nawet w wypadku nieuleczalnej choroby czy
wad rozwojowych.
3. Moralność religijna
a) Katolicka. Zabieg chirurgiczny
wchodzący w zakres terapii jest uprawniony i właściwy także wtedy, gdy
nie ma pewności, czy stan chorego będzie można radykalnie poprawić. Moralność
katolicka nie dopuszcza odmowy terapii [Santa Congregazione per la Dottrina
della Fede, AAS 72 (1980), s. 542-552]. W rozpatrywanym przypadku eutanazja
równa się zabójstwu.
b) Protestancka. Wydaje się
trudne narzucanie rozwiązania, które w maksymalnym stopniu nie uwzględniałoby
zdania rodziców, to jest tych, którym przyjdzie żyć z dzieckiem. Dlatego
możliwe są zapewne różne rozwiązania. Żadne z nich jednak nie może nikomu
przeszkadzać w wyrażeniu współczucia albo udzieleniu pomocy.
c) Żydowska. Dziecko z wadami
fizycznymi czy umysłowymi ma takie samo prawo do życia jak dziecko normalne,
tym bardziej że zawsze może pojawić się możliwość wyzdrowienia. Nauka nie
wyczerpała jeszcze wszystkich swoich możliwości i codziennie dokonywane
są nowe odkrycia, a więc także los nieszczęśnika może ulec poprawie.
d) Muzułmańska. Według islamu
nikt nie ma prawa targnąć się na własne ani cudze życie. Dotyczy to także
człowieka, którego intelekt nigdy nie przewyższy intelektu czteroletniego
dziecka i który nie przeżyje więcej niż dwadzieścia lat. Lekarz, którego
powołaniem jest leczenie i ratowanie życia ludzkiego, powinien starać się
przekonać rodziców, aby wyrazili zgodę na operację. W konsekwencji noworodek
z zespołem Downa powinien być poddany operacji, jeżeli tylko nie zagraża
ona jego życiu.
e) Buddyjska. Zdanie podobne
do zdania innych religii.
Powrót do strony
głównej
Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu
z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.
|