Przypadek 6
DOBROWOLNA STERYLIZACJA MĘŻCZYZN
Pełnoletni nieżonaty mężczyzna zwraca
się z prośbą o podwiązanie nasieniowodów, aby pozwolić sobie na swobodne
życie seksualne z przygodnymi partnerkami.
a) Prawo do stosowania takiej
praktyki.
b) Dobrowolna zgoda pacjenta.
c) Precyzyjność oświadczenia
woli pacjenta.
d) Odpowiedzialność lekarska.
Powrót do strony
głównej
1. Prawo międzynarodowe
a) Jeśli rozwój psychiczny
pacjenta pozwoli mu dobrze zrozumieć konsekwencje jego prośby, nie ma żadnej
potrzeby zabraniać jej wykonania, nawet wtedy, gdy poprzez nieodwracalną
sterylizację pacjent definitywnie rezygnuje z podstawowego prawa do prokreacji.
Nawiązać jednak trzeba do punktu "a" przypadku 5. Oczywiście odpowiedź
będzie odwrotna, jeśli interwencja lekarza może być niebezpieczna, ze względu
na wiek, dla zdrowia pacjenta. W tym wypadku lekarz musi chronić zdrowie
pacjenta, ponieważ jego obowiązek polega na tym, aby leczyć chorego albo
łagodzić cierpienia, a nie by wyrządzać krzywdę.
b) Dobrowolna zgoda pacjenta
jest nieodzowna. Nie podlega żadnej dyskusji, że powinien on otrzymać pełną
informację, pozwalającą dokładnie zrozumieć plusy i minusy proponowanej
operacji lub leczenia.
c) Żadnej odpowiedzi nie
ma.
d) Żadnej odpowiedzi nie
ma.
2. Etyka
W omawianej kwestii
żadnych specyficznych międzynarodowych dokumentów deontologicznych nie
ma.
"Europejski przewodnik
etyki" (1986) mówi tylko, że lekarz, na prośbę pacjenta, udziela mu wszelkich
informacji na temat rozmnażania i antykoncepcji.
Deklaracja z Rancho
Mirage (1986) na temat wolności zawodowej lekarza zwraca uwagę na jego
prawo do wyrażania zawodowej oceny i podejmowania samodzielnych decyzji
odnośnie do leczenia, o charakterze zarówno klinicznym, jak i etycznym,
ale w Rezolucji z Wiednia (1988) dodaje się, że nawet w interesie pacjenta
i za jego świadomą i dobrowolną zgodą (Deklaracja Lizbońska z 1981 r. i
"Europejski przewodnik etyki" z 1986 r., artykuł 4) lekarz nie może zastąpić
koncepcji jakości życia pacjenta swoim pojmowaniem tej kwestii.
3. Moralność religijna
a) Katolicka. Dobrowolna sterylizacja
jest niedopuszczalna z punktu widzenia moralności katolickiej, ponieważ
zaprzecza zasadzie "nierozporządzalności" ciała ludzkiego i dlatego jest
ona dopuszczalna tylko z przyczyn terapeutycznych [Paweł VI, Humanae Vitae,
n. I7; Pius XII, AAS 50 (1958), s. 734-735].
b) Protestancka. Przypadek
ten odnosi się do odpowiedzialności zarówno pacjenta, jak i lekarza. Można
zadać tu pytanie: co to znaczy postępować w sposób odpowiedzialny? Motywy
podjęcia takiej decyzji wydają się błahe i w dużym stopniu sporne. Obowiązkowa
rozmowa z pacjentem może pozwolić lekarzowi lepiej zrozumieć, do czego
on tak naprawdę dąży, i postąpić właściwie.
c) Żydowska. Obowiązek prokreacji
spoczywa głównie na mężczyźnie; jest więc zabronione, aby mężczyzna podejmował
jakiekolwiek kroki pozbawiające go możliwości prokreacji. Tora potępia
i odrzuca zachowanie Onana, uważając je za najcięższe naruszenie Prawa,
ponieważ niszczy on życie na samym jego początku ("marnował nasienie, wylewając
je na ziemię" - Rdz 38,9).
d) Muzułmańska. Podwiązanie
nasieniowodów u nieżonatego mężczyzny jest niedopuszczalne, jest amoralne
i naganne, ponieważ chce on prowadzić swobodne życie seksualne.
e) Buddyjska. Odpowiedź wydaje
się negatywna: zwrócenie się z prośbą o taką operację jest przyrodzonym
prawem (z punktu widzenia buddyzmu), jeśli ta operacja nie stworzy problemów
innym. Jednak: - sprzyja rozwiązłości; generalnie w przywiązaniu (między
innymi pożądaniu fizycznemu) buddyzm widzi główną przyczynę cierpienia
człowieka (choć nie oznacza to, że zgadza się z inną skrajnością - ze wstrzemięźliwością).
"Szczęśliwie żyjemy bez tęsknot za rozkoszami zmysłowymi" (werset o szczęściu
- Dhammapada, 199); - problemem pozostaje odwracalność operacji.
Powrót do strony
głównej
Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu
z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.
|