Przypadek 54
SWOBODNY OBIEG INFORMACJI
Banki danych chronione tajemnicą
zawodową. Anonimowe statystyki epidemiologiczne.
Powrót do strony
głównej
1. Prawo międzynarodowe
W razie niezachowania
tajemnicy zawodowej, chroniącej w bankach danych informacji o pacjentach,
mogą być one wykorzystane dla "samowolnej lub bezprawnej ingerencji w życie
prywatne lub rodzinne", zakazanej przez art. 17 (1) i (2) Paktu Cywilnego
i art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Ponadto łatwo jest
wyobrazić sobie, że lektura danych (dostępnych dla wszystkich) zawartych
w banku może przerodzić się w różne formy dyskryminacji (na przykład przy
przyjęciu do pracy), które są zakazane przez wszystkie dokumenty prawa
międzynarodowego, dotyczące praw człowieka. Mówią o tym Europejska Konwencja
Praw Człowieka w części dotyczącej obchodzenia się z danymi o charakterze
osobistym, a także aneks do zalecenia nr R (81) 1 Rady Europy (23 stycznia
1981), dotyczący zasad stosowanych w automatycznych bankach danych medycznych,
zwłaszcza zasad 1.2, 4.1, 4.2, 4.3, 5 i 6 oraz załącznik do zalecenia nr
R (83) 10 Rady Europy (23 września 1983) na temat ochrony danych o charakterze
osobistym wykorzystywanych w badaniach naukowych i w statystyce (zwłaszcza
zasady 2, 3.1, 3.2, 3.4, 4.1 i 4.3).
2. Etyka
Różne dokumenty dotyczące
etyki (WHO, Monachium 1982; Europejski Związek Lekarzy Specjalistów, Amsterdam
1979; Stały Komitet Lekarzy ECE, Dublin 1982) przewidują ograniczenia tylko
względem danych personalnych i dopuszczają wykorzystanie danych przy zachowaniu
określonych warunków w celach naukowych i statystycznych; dane czysto statystyczne,
zawierające wiadomości, które pozwalają zidentyfikować chorego, muszą być
bezwzględnie oddzielone od danych o charakterze medycznym, zawierających
na przykład wiadomości o diagnozach i sposobach leczenia, które muszą być
anonimowe.
3. Moralność religijna
a) Katolicka. Nie wydaje się,
aby zachowanie tajemnicy zawodowej było moralnym obowiązkiem, gdy dane
nie zawierają nazwisk chorych, tylko informacje naukowe, których ujawnienie,
w stosownym momencie, może pomóc uczonym przyczyniać się do wspólnego dobra
[Sobór Watykański II, lnter Mirifica, n. 5, AAS 56 (1964), s. 145-157].
b) Protestancka. Swoboda
informacji zależy od jawności i zrównania możliwości komunikacji, które
są podstawą zdrowia, kultury i cywilizacji. Zrozumiałe jest jednak, że
taka swoboda, jak i wszystkie inne, kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność
i szacunek dla innych.
c) Żydowska. Należy zrobić
wszystko, co pozwoli pogłębić wiedzę przyczyniającą się do rozwoju opieki
medycznej. Tu nie może być żadnych ograniczeń. Rządy oraz służby sanitarne
i socjalne muszą sprzyjać swobodnemu obiegowi informacji, nie tylko w celu
niesienia pomocy, ale przede wszystkim dlatego, aby inne kraje mogły unikać
tych samych chorób. Chociaż istnieje konieczność swobodnego przepływu informacji,
zachowanie tajemnicy zawodowej powinno obowiązywać. Banki danych mogą podawać
wiadomości ogólne, nigdy osobiste. Swobodny obieg informacji jest niezbędnym
etapem rozwoju medycyny i dlatego musi być utrzymywany i wspierany wszelkimi
sposobami.
d) Muzułmańska. Banki danych
medycznych są źródłem informacji naukowych, wykorzystywanych w celach poznawczych
i epidemiologicznych. W tym sensie służą one nauce i postępowi w dziedzinie
terapii. W wymiarze, w którym dane te nie mają charakteru osobistego, mogą
być szeroko wykorzystywane w interesie społecznym, ponieważ sprzyja to
postępowi nauk medycznych.
e) Buddyjska. Zdanie podobne
do zdania innych religii.
Powrót do strony
głównej
Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu
z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.
|