Przypadek 44

OBOWIĄZEK UZYSKANIA ZGODY NA STERYLIZACJĘ

Pacjent, 60 lat, cierpi na przerost prostaty. Prostatektomia i podwiązanie nasieniowodów; lekarz uważa, że do sterylizacji w 60 roku życia nie jest potrzebna zgoda chorego.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

   Ochrona podstawowego prawa do prokreacji oraz integralności fizycznej i psychicznej osoby wymaga, aby pacjent otrzymał informację nie tylko o konieczności prostatektomii, ale także o podwiązaniu nasieniowodów i o następstwie tego zabiegu: utracie zdolności do płodzenia potomstwa. W tym przypadku zgoda chorego na operację jest tym bardziej konieczna, że jest on jeszcze aktywny seksualnie. Pozbawienie człowieka jednego z podstawowych praw wymaga zgody zainteresowanej osoby nawet wtedy, gdy jest to umotywowane ochroną jego zdrowia.

2. Etyka

   Lekarz powinien uzyskać świadomą zgodę pacjenta, opartą na dokładnej informacji, której udzielenia wymagają: WHO (Deklaracja z Lizbony, 1981, Deklaracja z Helsinek, 1964, poprawiona w 1983, Deklaracja z Wenecji, 1983); Światowa Organizacja Psychiatrów (Hawaje 1983); Międzynarodowa Konferencja Organizacji Medycznych (problemy transplantacji, Manila 1981, problemy pomocy lekarskiej, 1983); Europejski Komitet Prywatnej Pomocy Medycznej (Deklaracja o szacunku dla osoby ludzkiej podczas pobytu w szpitalu, 1979); Międzynarodowa Rada Służb Medycznych Zakładów Penitencjarnych (Ateny 1979).

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Chirurg jest zobowiązany poinformować chorego o wszystkich konsekwencjach operacji i otrzymać jego osobistą zgodę [Pius XII, AAS 40 (1948)]. W tym przypadku nie ma jednomyślnej opinii, czy podwiązanie nasieniowodów jest zabiegiem profilaktycznym, pozwalającym uniknąć zapalenia najądrza, a więc nie można mówić, że sterylizacja jest właściwą terapią, ponieważ choroby na razie nie ma i nie można dokładnie jej przewidzieć. Ponieważ mężczyźni zachowują zdolność do prokreacji nawet powyżej sześćdziesiątego roku życia, należy w każdym wypadku uprzedzić chorego - niezależnie od jego wieku - że ewentualną konsekwencją operacji może być niepłodność (Congregazione per la Dottrina della Fede, Quaecumque sterilitati, n. 1, AAS 68 (1976), s. 738-740).
b) Protestancka. Lekarz po prostu pomylił się. Człowiek zachowuje wszelkie właściwe mu cechy i funkcje do końca życia.
c) Żydowska. Wiek nie może nigdy być przekonywającym kryterium do usprawiedliwiania jakichkolwiek nadużyć. Lekarz jest obowiązany poinformować pacjenta o konsekwencjach prowadzonego leczenia. Jednak, jeśli przerost prostaty zagraża życiu pacjenta, lekarz może podjąć decyzję nawet bez jego zgody. Ochrona życia ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi względami. Oczywiście lekarz może tak postąpić wyłącznie wówczas, gdy nie ma innej możliwości i gdy jest prawie stuprocentowo pewien, że operacja się uda.
d) Muzułmańska. Lekarz ma obowiązek przedstawić choremu wszystkie informacje i sprecyzować ewentualne konsekwencje leczenia lub operacji. Dobrowolna zgoda pacjenta lub jego rodziny jest ważnym elementem, ale najważniejsze jest jego życie. W tym przypadku tylko lekarz jest zdolny ocenić ryzyko, któremu podlega pacjent, gdy zaniecha się leczenia lub operacji.
e) Buddyjska. Zdanie podobne do zdania innych religii.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl