Przypadek 4

SZTUCZNE ZAPŁODNIENIE W ŻEŃSKIEJ PARZE HOMOSEKSUALNEJ

Homoseksualna para dwóch pełnoletnich kobiet. Potrzebne jest sztuczne zapłodnienie przy udziale dawcy.

a) Prawo do tego rodzaju praktyki.
b) Dobrowolna zgoda: walor moralny, walor prawny.
c) Odpowiedzialność lekarza (jakość spermy).
d) Anonimowość dawcy.
e) Zrzeczenie się wszelkich praw przez dawcę.
f) Tajemnica lekarska.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

a) Zgodnie z punktem IV zalecenia 1046/1986 Rady Europy prokreacja w związku osób tej samej płci jest zabroniona. Z kolei punkt D preambuły rezolucji 372/88 precyzuje, że "głównymi kryteriami ograniczania sztucznego zapłodnienia in vivo i in vitro są nie tylko prawa matki do samodzielnej decyzji, ale także konieczność chronienia praw i interesów dziecka, wynikających z prawa do życia i nietykalności fizycznej, psychicznej i egzystencjalnej, z prawa do rodziny, z prawa do opieki ze strony rodziców i wzrastania w rodzinnej atmosferze oraz z prawa do własnej niepowtarzalności genetycznej".
b) Skoro Komitet Ministrów proponuje państwom członkowskim Rady Europy wprowadzenie zakazu "manipulacji technologią medyczną w niepożądanych celach" przy sztucznym zapłodnieniu i poczęciu dziecka w związku osób tej samej płci, to nie ma konieczności rozpatrywania zgody z punktu widzenia prawa.
c) Ewentualne stosowanie przez analogię punktu 10
(koniec 2. akapitu) rezolucji 372/88 ECE.
d) Ewentualne stosowanie przez analogię punktu 10
(koniec 3. akapitu) rezolucji 372/88 ECE.
e) Ewentualne stosowanie przez analogię punktu 10
(koniec 3. akapitu) rezolucji 372/88 ECE.
f) Nie ma żadnej wyraźnej odpowiedzi. Odpowiedź pozytywna wynika pośrednio z artykułu 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

2. Etyka

   Problem ten nie był dotąd rozpatrywany. Deklaracja z Brukseli legalizuje samą metodę, ponieważ pozwala ona "mieć dzieci parom, które nie mogą ich płodzić".
   WHO także zajęła pozytywne stanowisko w stosunku do problemu zapłodnienia za pomocą medycyny jako do pozwalającej mieć dzieci parom małżeńskim pozbawionym tej możliwości. Światowa Organizacja Zdrowia opracowała reguły odnoszące się do takich praktyk i do "nieużytkowania w celach badawczych zapłodnionych komórek jajowych, które nie zostały wykorzystane" (Dichiarazione transitoria sugli aspetti etici della fecondazione in vitro, Bruksela 1985, WHO). Można jeszcze powiedzieć, że większość banków spermy udostępnia ją tylko parom małżeńskim, składającym się z osób różnej płci.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Chodzi o sztuczne zapłodnienie za pomocą nasienia dawcy, nie będącego mężem, a podobna praktyka jest "absolutnie zabroniona jako amoralna" (Pius XII, AAS 41 (1949), s. 559; Congregazione per la Dottrina della Fede, Donum Vitae, cz. II, n. 2). Ponadto, zdaniem Kościoła katolickiego, samo istnienie "małżeńskiej" pary homoseksualnej jest całkowicie niemoralne (Congregazione per la Dottrina della Fede: Dichiarazione Persona Humana, n. 8, 1975; Homosexualitatis Problerna, AAS 79 (1987), s. 543).
b) Protestancka. Ważne jest tylko jedno: prawo dziecka do tego, aby miało ojca i matkę.
c) Żydowska. Jakiekolwiek zapłodnienie nasieniem postronnego dawcy jest przez olbrzymią większość rabinów absolutnie potępiane. Zakaz ten jest spotęgowany przez fakt, że chodzi o parę homoseksualną ("Ktokolwiek obcuje cieleśnie z mężczyzną, tak jak się obcuje z kobietą, popełnia obrzydliwość" - Kpł 20,13).
d) Muzułmańska. Sztuczne zapłodnienie in vitro jest możliwe tylko w wypadku pary złączonej związkiem małżeńskim. Ponadto istnienie pary homoseksualnej jest absolutnie amoralne i przez islam zakazane.
e) Buddyjska. Wydaje się, że w tym przypadku brakuje podstawowej komórki, jaką jest rodzina, co może stworzyć problemy psychologiczne dla dziecka. W innym kontekście, ale związanym z tym problemem, Dalaj Lama, który w dzisiejszych czasach jest dla buddystów najwyższym duchowym autorytetem, twierdzi:
   "U dzieci z rodzin rozbitych z powodu cudzołóstwa lub u tych, które nie znają własnego ojca i nigdy go nie widziały, rodzą się problemy natury psychologicznej. Nie mając ojca, dziecko odczuwa brak naturalnego ciepła ojcowskiego i czuje się ono roztargnione i przygnębione. Brak ojca odciska piętno na całym jego życiu" (Selected Works of the Dalai Larna II, commentary by the present Dalai Lama, p. 117).

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl