Przypadek 24

OKALECZENIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

Dziewczynka, 9 lat, północna Afryka. Rodzice żądają, aby lekarz dokonał cliterodectomii (wycięcia łechtaczki).

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

   Lekarz musi odmówić wykonania zabiegu przez szacunek bądź dla godności i nietykalności fizycznej dziewczynki, bądź dla jej prawa do ochrony zdrowia (art. 5 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka; art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 7 Paktu Cywilnego). Ponieważ chodzi o stałe i nieodwracalne uszkodzenie, nie można go dokonać na żądanie rodziców.
   Takie żądanie rodziców jest uznawane za dyskryminację w stosunku do kobiety oraz zakazane przez prawo międzynarodowe (art. 1, 2 i 3 Porozumienia o zniesieniu dyskryminacji kobiet; art. 2 i 9(1) Konwencji Praw Dziecka; art. 8 (2) i 9 (2) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka).

2. Etyka

   Przypadek ten nie jest osobno rozpatrywany w międzynarodowych dokumentach dotyczących etyki. Międzynarodowy kodeks etyczny (WHO, 1949) wymaga od lekarza postępowania, które ma na względzie jedynie dobro pacjenta oraz szanuje jego zdanie; Przysięga Genewska (1948) precyzuje, że lekarz musi chronić zdrowie pacjenta niezależnie od jego religii i rasy.
   Deklaracja z Tokio (1975) zakazuje lekarzowi zadawania cierpienia lub uczestniczenia w okrutnych i poniżających godność człowieka aktach, niezależnie od wyznania ofiary.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Moralność katolicka nie zezwala na jakąkolwiek interwencję w celu destrukcji ciała ludzkiego, okaleczenia lub pozbawienia go zdolności do wykonywania naturalnych funkcji [Pius Xl, AAS 22 (1930), s. 559 i n.]. Z moralnego punktu widzenia jest nie do przyjęcia jakiekolwiek okaleczenie nie mające na celu terapii.
b) Protestancka. Ten przypadek nie odnosi się do obyczajów protestanckich.
c) Żydowska. Okaleczenie ciała lub któregoś z organów ciała ludzkiego jest absolutnie zabronione. Szacunek dla integralności ciała ludzkiego jest bezsprzecznym obowiązkiem. Omawiany przypadek jest zatem całkowicie zabroniony przez judaizm.
d) Muzułmańska. Obrzezanie chłopców jest często stosowane wśród żydów i muzułmanów. Praktyka ta ma na celu zachowanie higieny i wywodzi się z dalekiej przeszłości. Była stosowana już w starożytnym Egipcie, praktykowali ją Syryjczycy i Fenicjanie. Wśród Żydów obrzezanie ma charakter symboliczny (poświęcenie Bogu). Muzułmanie dokonują go w bardzo wczesnym dzieciństwie. Wycięcie łechtaczki jest praktykowane tylko w niektórych państwach afrykańskich i jest niezależne od wyznawanej religii. Prorok Mahomet potępił podobne postępowanie mówiąc: "To nie jest dobre ani dla kobiet, ani dla ich mężów".
e) Buddyjska. Prawo do przyjemności jest prawem negatywnym, prowadzącym do frustracji i cierpienia, szkodliwym dla zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka. Nie należy pozwalać na okaleczanie osób niepełnoletnich, znajdujących się pod czyimkolwiek oddziaływaniem i nie mających świadomości skutków czynu, a także tych, które nie wyraziły na to zgody. "Nie może być buddystą ten, kto rani i kaleczy bliźnich" (Dhammapada, 184, Cannon Pali). Gdy podmiot jest muzułmaninem, problem należy rozwiązać w zgodzie z tradycjami i prawami tej religii.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl