Przypadek 2

CHIRURGICZNE LECZENIE BEZPŁODNOŚCI

Stały związek (nie zalegalizowany) pełnoletnich ludzi, współżyjących od pięciu lat, którzy mają zamiar stworzyć rodzinę, ale ciąża jest niemożliwa z powodu niedrożnych jajowodów.

a) Prawo do tego rodzaju praktyki.
b) Dobrowolna zgoda pary na zabieg chirurgiczny celem udrożnienia jajowodów.
c) Odpowiedzialność cywilna lekarza.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

a) Odpowiedź będzie pozytywna w świetle wyżej wspomnianych oświadczeń Europejskiej Komisji Praw Człowieka, jeżeli ryzyko interwencji chirurgicznej nie zagrozi zdrowiu pacjentki, a oczekiwany rezultat znacznie przewyższy istniejące ryzyko.
b) Konieczność uzyskania zgody pacjentki wypływa bądź z artykułu 7 Paktu Cywilnego, z którego wynika, że "nikt nie może być poddany eksperymentom medycznym ani naukowym bez jego zgody", bądź z podstawowego prawa każdego człowieka do nietykalności cielesnej.
c) Nie ma żadnej odpowiedzi.
   Jeżeli chodzi o dziecko urodzone w "faktycznie istniejącej rodzinie", to Europejski Trybunał Praw Człowieka "nie widzi żadnych obiektywnych i racjonalnych podstaw do odmiennego traktowania dziecka urodzonego w legalnym związku małżeńskim i dziecka ze związku nie zalegalizowanego prawnie, włączając w to prawa dziedziczenia" (sentencja z 13 czerwca 1979 r. w sprawie Marckxa).

2. Etyka

   Lekarz powinien otrzymać dobrowolną i świadomą zgodę pacjenta, najlepiej pisemną (Helsinki I, i) [Dichiarazione di Helsinki, WHO, Helsinki, czerwiec 1964, paragraf I] po poinformowaniu go o celu, metodzie, dobrodziejstwie, ryzyku i innych aspektach operacji.
   Ani deklaracja z Helsinek, ani deklaracja z Brukseli (Dichiarazione transitoria sugli aspetti etici della fecondazione in vitro, WHO, Bruksela, październik 1985) nie zajmują się kwestią zgody współmałżonka, ale w deklaracji z Brukseli (WHO, 1985,) mówi się o informowaniu pacjentek i pary małżeńskiej (co implikuje uzyskanie zgody obojga zainteresowanych).

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Zabieg chirurgiczny [Pius XII, AAS 45 (1953), s. 674-675; AAS 48 (1956), s. 461-462] pozwalający wyeliminować istotną patologię nie jest sprzeczny z moralnością katolicką, ponieważ taka interwencja jest wcześniejsza od aktu prokreacji.
b) Protestancka. W samym akcie nie ma szczególnych problemów etycznych. Decyzja pary małżeńskiej musi być świadoma.
c) Żydowska. Dopuszcza się zabieg chirurgiczny pod warunkiem, że życie matki nie zostanie zagrożone.
d) Muzułmańska. Pozamałżeńskie stosunki seksualne są rygorystycznie zabronione. Jednak jeśli para dorosłych i dojrzałych ludzi tworzy stały związek i mają oni w projekcie małżeństwo w celu stworzenia rodziny, ale ciąża jest niemożliwa z powodu niedrożnych jajowodów, to para ta potrzebuje albo interwencji chirurgicznej, albo sztucznego zapłodnienia in vitro. Zapłodnienie in vitro może być dokonane pod warunkiem pobrania gamet (komórki jajowej i spermy) od pary małżonków oraz świadomej i dobrowolnej zgody obu stron.
e) Buddyjska. Czy para jest małżeństwem, czy nie, jeśli ryzyko zabiegu i późniejsze komplikacje nie są zbyt wielkie, to praktyka ta jest dozwolona. Jednak w Dhammapada, jednej z najznamienitszych ksiąg buddyjskich, znajdują się następujące słowa: "Podobnie jak ogromna fala, zmywająca uschnięte drzewa, śmierć unosi człowieka, ogarniętego gorącym pragnieniem, którego wszystkie myśli ulatują ku dzieciom i stadom (to jest ku temu, co posiada)" (Dhammapada 287).

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl