Przypadek 2
CHIRURGICZNE LECZENIE BEZPŁODNOŚCI
Stały związek (nie zalegalizowany)
pełnoletnich ludzi, współżyjących od pięciu lat, którzy mają zamiar stworzyć
rodzinę, ale ciąża jest niemożliwa z powodu niedrożnych jajowodów.
a) Prawo do tego rodzaju praktyki.
b) Dobrowolna zgoda pary
na zabieg chirurgiczny celem udrożnienia jajowodów.
c) Odpowiedzialność cywilna
lekarza.
Powrót do strony
głównej
1. Prawo międzynarodowe
a) Odpowiedź będzie pozytywna
w świetle wyżej wspomnianych oświadczeń Europejskiej Komisji Praw Człowieka,
jeżeli ryzyko interwencji chirurgicznej nie zagrozi zdrowiu pacjentki,
a oczekiwany rezultat znacznie przewyższy istniejące ryzyko.
b) Konieczność uzyskania
zgody pacjentki wypływa bądź z artykułu 7 Paktu Cywilnego, z którego wynika,
że "nikt nie może być poddany eksperymentom medycznym ani naukowym bez
jego zgody", bądź z podstawowego prawa każdego człowieka do nietykalności
cielesnej.
c) Nie ma żadnej odpowiedzi.
Jeżeli chodzi o dziecko
urodzone w "faktycznie istniejącej rodzinie", to Europejski Trybunał Praw
Człowieka "nie widzi żadnych obiektywnych i racjonalnych podstaw do odmiennego
traktowania dziecka urodzonego w legalnym związku małżeńskim i dziecka
ze związku nie zalegalizowanego prawnie, włączając w to prawa dziedziczenia"
(sentencja z 13 czerwca 1979 r. w sprawie Marckxa).
2. Etyka
Lekarz powinien otrzymać
dobrowolną i świadomą zgodę pacjenta, najlepiej pisemną (Helsinki I, i)
[Dichiarazione di Helsinki, WHO, Helsinki, czerwiec 1964, paragraf I] po
poinformowaniu go o celu, metodzie, dobrodziejstwie, ryzyku i innych aspektach
operacji.
Ani deklaracja z Helsinek,
ani deklaracja z Brukseli (Dichiarazione transitoria sugli aspetti etici
della fecondazione in vitro, WHO, Bruksela, październik 1985) nie zajmują
się kwestią zgody współmałżonka, ale w deklaracji z Brukseli (WHO, 1985,)
mówi się o informowaniu pacjentek i pary małżeńskiej (co implikuje uzyskanie
zgody obojga zainteresowanych).
3. Moralność religijna
a) Katolicka. Zabieg chirurgiczny
[Pius XII, AAS 45 (1953), s. 674-675; AAS 48 (1956), s. 461-462] pozwalający
wyeliminować istotną patologię nie jest sprzeczny z moralnością katolicką,
ponieważ taka interwencja jest wcześniejsza od aktu prokreacji.
b) Protestancka. W samym
akcie nie ma szczególnych problemów etycznych. Decyzja pary małżeńskiej
musi być świadoma.
c) Żydowska. Dopuszcza się
zabieg chirurgiczny pod warunkiem, że życie matki nie zostanie zagrożone.
d) Muzułmańska. Pozamałżeńskie
stosunki seksualne są rygorystycznie zabronione. Jednak jeśli para dorosłych
i dojrzałych ludzi tworzy stały związek i mają oni w projekcie małżeństwo
w celu stworzenia rodziny, ale ciąża jest niemożliwa z powodu niedrożnych
jajowodów, to para ta potrzebuje albo interwencji chirurgicznej, albo sztucznego
zapłodnienia in vitro. Zapłodnienie in vitro może być dokonane
pod warunkiem pobrania gamet (komórki jajowej i spermy) od pary małżonków
oraz świadomej i dobrowolnej zgody obu stron.
e) Buddyjska. Czy para jest
małżeństwem, czy nie, jeśli ryzyko zabiegu i późniejsze komplikacje nie
są zbyt wielkie, to praktyka ta jest dozwolona. Jednak w Dhammapada, jednej
z najznamienitszych ksiąg buddyjskich, znajdują się następujące słowa:
"Podobnie jak ogromna fala, zmywająca uschnięte drzewa, śmierć unosi człowieka,
ogarniętego gorącym pragnieniem, którego wszystkie myśli ulatują ku dzieciom
i stadom (to jest ku temu, co posiada)" (Dhammapada 287).
Powrót do strony
głównej
Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.
|