Przypadek 19

NADUŻYCIE METOD PSYCHIATRYCZNYCH

Oskarżony, 28 lat, podejrzewany o organizowanie grupowego rozboju; przesłuchanie niemożliwe z powodu rozstroju psychicznego oskarżonego.
Współpraca psychiatry: albo udział w przesłuchaniu, albo przepisanie leków psychotropowych.

Powrót do strony głównej

1. Prawo międzynarodowe

   Rozpatrywany przypadek jest typowym przykładem niedozwolonego wykorzystania psychiatrii, zabronionego nie tylko przez wymienione już (w przypadkach 17 i 18) dokumenty, ale także przez zalecenie nr 83 (2) przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy (22 lutego 1983 r.) odnośnie do ochrony prawnej osób cierpiących na zaburzenia psychiczne i podlegających przymusowemu leczeniu (art. S i punkty 29-32 przytoczonych uzasadnień). Patrz także - sentencja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Winterwerpa (24 października 1979 r.), a przede wszystkim w sprawie X przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (5 listopada 1981 r.).
   Co do różnych aspektów tortur, okrutnych kar i nieludzkiego lub poniżającego ludzką godność traktowania patrz sentencje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach: Irlandia przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (18 stycznia 1978 r.); Tyrer przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (25 kwietnia 1978 r.); Silver i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (25 marca 1983 r.); Boyle i Rice przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (27 kwietnia 1988 r.); Schonenberg i Durmaz przeciwko Szwajcarii (20 czerwca 1988 r.). Patrz także decyzje Europejskiej Komisji Praw Człowieka (18 października 1985 r. i 31 grudnia 1985 r.) w sprawach Farrant, Gleaves i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii oraz Byrne, McFadden i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii.
Jeżeli chodzi o kary cielesne nakładane na uczniów w szkołach jako formy poniżającego godność ludzką traktowania, patrz: rezolucja (87) 9 przyjęta przez Komitet Ministrów Rady Europy (25 czerwca 1987 r.), sentencja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Campbell i Cosans przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii (25 lutego 1982 r.) oraz raporty Europejskiej Komisji Praw Człowieka z 23 stycznia 1987 r. i z 16 lipca 1987 r. (sygnatury 9119/80, 9014/81 i 1059/83) - wszystkie przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii.

2. Etyka

   Podstawowym aktem normatywnym dotyczącym nadużyć w psychiatrii jest dokument przyjęty przez Światowe Stowarzyszenie Psychiatryczne (Hawaje 1977), który podtrzymuje, że powołanie lekarza polega na leczeniu ludzi przy szacunku dla ich godności. Lekarz powinien odrzucać jakikolwiek obcy wpływ na proces leczenia.

3. Moralność religijna

a) Katolicka. Bezpośrednie lub pośrednie uczestniczenie psychiatry w czynach naruszających integralność psychofizyczną człowieka, mających na celu wymuszenie przyznania się oskarżonego, jest moralnie nie do przyjęcia (Pius XII, Discorsi e messaggi radiodiffusi, t. XX, Rzym 1958, s. 331 i n.).
b) Protestancka. Wywołuje zaskoczenie fakt, że podobny przypadek jest rozpatrywany w podręczniku dotyczącym praw człowieka. Artykuł 5 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zdecydowanie potępia tortury, a także "okrutne, nieludzkie lub poniżające ludzką godność traktowanie i karanie".
c) Żydowska. Tortury są zakazane i w konsekwencji udział w nich lekarzy jest niedopuszczalny.
d) Muzułmańska. W islamie zabronione jest każde pogwałcenie integralności fizycznej i psychicznej człowieka, nawet wtedy, gdy chodzi o podejrzanego o popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa.
e) Buddyjska. Zdanie podobne do zdania innych religii.

Powrót do strony głównej

Opracowano na podstawie "Medycyna a prawa człowieka"
- książki wydanej w porozumieniu z Europejskim Sekretariatem ds. Wydawnictw Naukowych (SEPS)
- inicjatorem jej przekładu na język polski - przy współudziale Rady Europy.
Przełożyła Iwona Kaczyńska. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Opublikowano w Internecie za zgodą wydawcy.

Oprac.: lek. Jarosław Kosiaty, e-mail: jkosiaty@esculap.pl
Adres serwisu: etyka.doktorzy.pl